نسل زد که در ایران با عنوان «دهه هشتادیها» نیز شناخته میشود، گروهی با تاریخ تولد تقریبی بین سالهای ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۸ شمسی (۱۹۹۷ تا ۲۰۱۰ میلادی) را شامل میشود. این نسل، برخلاف نسلهای پیشین در جهانی کاملاً متصل به اینترنت و فناوریهای دیجیتال رشد کرده است تا جایی که تلفن هوشمند را نه صرفاً یک ابزار، بلکه بخشی جداییناپذیر از زندگی روزمره خود میداند.
این شرایط، عادات و انتظارات متفاوتی را در آنها شکل داده و رویکردهای نوین در تبلیغات پلتفرم هایی مانند تلگرام و اینستاگرام را برای کسبوکارها ضروری ساخته است. درک عمیق این نسل و نیازهای فرهنگی و اجتماعی آنها، کلید موفقیت در برقراری ارتباطی معنادار و پایدار با ایشان در فضای تبلیغاتی ایران محسوب میشود.
فهرست مطالب
Toggleویژگیهای بارز نسل زد ایرانی
نسل زد در ایران، جمعیتی تقریباً شش میلیون نفری را شامل میشود که کمتر از هفت درصد کل جمعیت کشور را تشکیل میدهد. این گروه، بسیار متصل به دنیای دیجیتال، تحصیلکردهتر و فعالتر از نسلهای پیشین خود به شمار میآید. آنها همکاریجو و دارای ذهنیتی متنوع هستند که برای انعطافپذیری، اصالت و رویکردی عملگرایانه در حل مسائل ارزش قائلاند. این نسل، برخلاف کلیشههای رایج، کارآفرین و سازگار با شرایط مختلف است.
یکی از مهمترین خصوصیات نسل زد ایرانی، حس خودکفایی و تمایل به ابراز آزادانه علایق و باورهای خود است، حتی اگر این ابراز از خطوط قرمز سنتی، اجتماعی و مذهبی عبور کند. آنها به ایدهآلگرایی و آرمانگرایی ایدئولوژیک نسلهای قبل پایبند نیستند و تمایل دارند به جای رویاپردازیهای دستنیافتنی، به دنبال راهحلهای عملی برای مشکلات باشند.
این نسل به دلیل دسترسی گسترده به شبکههای اجتماعی و اینترنت، مهارتهای تحلیلی بالایی پیدا کرده و با شجاعت در پلتفرمهای مختلف صدای خود را بلند میکند. آنها تمایل به پرسشگری و نقد اقتدار دارند و قوانین و مقررات پدرسالارانه را نمیپذیرند. این رویکرد، نشاندهنده شکاف عمیق میان این نسل و ساختار سنتی جامعه است که در آن نسل زد با خواستهها، گرایشها و دیدگاههای کاملاً متفاوتی پا به عرصه میگذارد.
آنها در فضاهای دیجیتال به دنبال پناهگاهی برای خود هستند و همبستگی دیجیتال را در مواجهه با چالشها تجربه میکنند. این نسل، در مواجهه با درگیریها و ناامنیها از طنز و میم برای مقابله با اضطراب و بیان نگرانیهای خود استفاده میکند. این ویژگیها، نشاندهنده عمق پیچیدگیهای روانی و اجتماعی این نسل در ایران است که فراتر از صرفاً عادات مصرفی آنها میرود.
عادات رسانهای و خرید نسل زد در ایران
نسل زد، به عنوان «بومیان دیجیتال»، زمان قابل توجهی را به صورت آنلاین سپری میکند در اوایل سال 1404 شمسی، 73 میلیون نفر در ایران از اینترنت استفاده میکردند که معادل 79درصد کل جمعیت کشور است. همچنین 48 میلیون کاربر فعال شبکههای اجتماعی در ایران وجود دارد که 50درصد کل جمعیت را شامل میشود. این آمارها، نشاندهنده نفوذ گسترده دیجیتال در جامعه ایرانی است. متوسط سرعت دانلود اینترنت موبایل در ژانویه 2025 به 38.88 مگابیت بر ثانیه رسید که نسبت به سال قبل 22.2 درصد افزایش داشته است. این سرعت و دسترسی گسترده به اینترنت پرسرعت موبایل، زمینه مناسبی را برای محتوای غنی و تعاملی فراهم میکند.
نسل زد ایرانی، به شدت تحت تأثیر شبکههای اجتماعی است و آنها را برای کشف برندها و محصولات جدید به کار میبرد بنابراین نگاه جدی به تبلیغات در اینستاگرام و تبلیغات در تلگرام می تواند نقطه تمایز شما با سایر برندها اینستاگرام و تلگرام حتی به عنوان موتورهای جستوجوی محبوب برای این نسل عمل میکنند. این پلتفرمها، نقش محوری در زندگی روزمره آنها از جمله برای ارتباطات، یادگیری، سرگرمی، و خرید، ایفا میکنند.
نسل زد، محتوای کوتاه، بصری و تعاملی را ترجیح میدهد. بیش از 67 درصد آنها به کمدی و میمهای کوتاه علاقه دارند و 44 درصد به محتوای آموزشی میپردازند. ویدیوهای کوتاه، مانند ریلزهای اینستاگرام و ویدیوهای تیکتاک، برای کشف محصول بسیار محبوب هستند. این نسل، عادت به دسترسی فوری به محتوا دارد و انتظار دارد رسانهها سریع، قابل دسترس، و متناسب با برنامههای آنها باشند.
آنها به دلیل اتصال دائمی و تمایل به انجام چند کار همزمان، به محتوای کوچک و قابل جذب سریع گرایش دارند و ممکن است در تمرکز عمیق و پایدار مشکل داشته باشند. این موضوع، لزوم ارائه ارزش فوری در هشت ثانیه اول محتوا را برجسته میکند.
در زمینه خرید، نسل زد ایرانی به شدت به تخفیفها، پروموشنها، و نسبت قیمت به ارزش حساس است. قدرت خرید پایینتر و بیثباتی اقتصادی، قیمت را به مهمترین عامل برای آنها تبدیل کرده است. آنها همچنین به مدلهای خرید نوین مانند «اکنون بخر، بعداً بپرداز» (BNPL) تمایل بیشتری نشان میدهند که نشاندهنده اولویتبندی راحتی و انعطافپذیری مالی است.
اعتماد به برندهای جدید و خارجی در ابتدا با تردید همراه است و باید به تدریج کسب شود. این نسل، به توصیههای دوستان و خانواده و همچنین اینفلوئنسرهای اینستاگرام به شدت اعتماد میکند پس در اینجا متوجه اهمیت اینفلوئنسر مارکتینگ میشویم. این اعتماد، به ویژه در مورد اینفلوئنسرهای خُرد و نانو که اصیلتر و قابل ارتباطتر به نظر میرسند، بیشتر است.
اصول تبلیغات مؤثر برای نسل زد در ایران
برای جذب نسل زد در ایران، رویکردهای تبلیغاتی باید بر پایه چند اصل کلیدی استوار باشند:
اصالت و شفافیت: نسل زد، اصالت و شفافیت را در ارتباطات برند بسیار ارزشمند میداند. آنها به سرعت محتوای غیرواقعی و فاقد صداقت را تشخیص میدهند و از برندهایی که تلاش میکنند چیزی نباشند که نیستند، دوری میکنند. این نسل به برندهایی که از هوش مصنوعی برای تولید مدلهای غیرواقعی استفاده میکنند، بیاعتماد است و بیش از 70 درصد آنها نگران اعتماد به محتوای تولید شده با هوش مصنوعی هستند.
بنابراین، تمرکز بر نمایش افراد واقعی، داستانهای واقعی و تجربیات واقعی در ویدیوها و محتوای تبلیغاتی، بسیار مهمتر از تولید محتوای بیش از حد صیقلی و بیروح است. این صداقت در همه جنبهها، از شیوههای کسبوکار و تلاشهای پایداری گرفته تا ارزشهای شرکت، نمود پیدا میکند.
مسئولیتپذیری اجتماعی و همسویی با ارزشها: نسل زد یکی از آگاهترین نسلها در مورد مسائل اجتماعی و زیستمحیطی است. آنها انتظار دارند برندها نیز در قبال جامعه مسئولیتپذیر باشند و به ارزشهایی مانند پایداری محیط زیست، تنوع، و عدالت اجتماعی پایبند باشند. این نسل، به دنبال برندهایی است که “عمل کنند، نه فقط حرف بزنند” و تعهد واقعی به اهداف اجتماعی نشان دهند. کمپینهای مسئولیت اجتماعی، در صورتی که با صداقت و تأثیر واقعی همراه باشند، میتوانند پایگاه اجتماعی قوی برای برندها در میان نسل زد ایجاد کنند.
تعاملپذیری و محتوای تولید شده توسط کاربر (UGC): نسل زد محتوایی را دوست دارد که بتواند با آن تعامل داشته باشد و به اشتراک بگذارد. عناصر تعاملی مانند نظرسنجیها، آزمونها، و جلسات پرسش و پاسخ، بخش مهمی از تجربه رسانهای آنها را تشکیل میدهد. تشویق کاربران به تولید محتوا، مانند اشتراکگذاری عکسها، نظرات، و تجربیاتشان با محصول، اعتماد به برند را افزایش میدهد و شهرت آن را تقویت میکند. اینفلوئنسر مارکتینگ، به ویژه با اینفلوئنسرهای خُرد و نانو، در دستیابی و جذب این نسل بسیار مؤثر است، زیرا آنها به توصیههای همتایان و شخصیتهای آنلاین قابل اعتماد، بیشتر از تبلیغات سنتی، اعتماد میکنند.
محتوای کوتاه و بصری: با توجه به بازه توجه کوتاه نسل زد (هشت ثانیه)، محتوای تبلیغاتی باید سریع، جذاب، و بصری باشد. ویدیوهای کوتاه، گیفها، میمها، و استوریها که از نظر بصری چشمگیر، سرگرمکننده، و قابل اشتراکگذاری هستند، بیشترین تأثیر را دارند. استفاده از طنز و شوخطبعی مرتبط با فرهنگ این نسل، راهی مؤثر برای برقراری ارتباط و نشان دادن جنبه انسانی برند است.
تجربه موبایلمحور و یکپارچه: از آنجا که نسل زد با تلفنهای هوشمند بزرگ شده و از آنها برای همه چیز استفاده میکند، بهینهسازی تبلیغات و وبسایتها برای موبایل ضروری است. آنها انتظار تجربه کاربری سریع، بصری، و یکپارچه در تمامی دستگاهها را دارند.
نمونههای موفق کمپینهای تبلیغاتی ایرانی و جهانی
در سطح جهانی، برندها با استفاده از رویکردهای خلاقانه توانستهاند با نسل زد ارتباط برقرار کنند.
اسپاتیفای نیز با کمپین «اسپاتیفای رپد» (Spotify Wrapped) که عادات شنیداری کاربران را به شکل بازیگونه و قابل اشتراکگذاری ارائه میدهد، موفقیت بزرگی در جذب نسل زد کسب کرده است. این نمونهها نشان میدهند که گیمیفیکیشن نه تنها برای سرگرمی، بلکه برای ایجاد تعامل عمیق و وفاداری به برند، مؤثر است.
در بازار ایران نیز، برخی برندها تلاشهایی برای جذب نسل زد انجام دادهاند. کمپین برند سانینس در پلتفرم توییچ، با همکاری گیمرهای مطرح ایرانی، توانست مخاطبان نسل زد را هدف قرار دهد و محتوای تبلیغاتی خود را در قالب استریم بازی منتشر کند. این رویکرد، از طریق پلتفرمهایی که نسل زد زمان زیادی را در آنها سپری میکند، به آنها نزدیک میشود. همچنین، کمپین «وقتش شده» از همراه اول، با تمرکز بر رسیدن جوانان ایرانی به سن هجده سالگی و امکان خرید سیمکارت دائمی به نام خودشان، توانست با شعاری زیرکانه و آهنگی شاد، پیشنهاد خود را به خوبی منتقل کند. این کمپینها، هرچند محدود، نشان میدهند که با درک صحیح از فرهنگ و علایق نسل زد ایرانی، میتوان ارتباط مؤثری با آنها برقرار کرد.
با این حال، یک بررسی نشان میدهد که برندهای ایرانی در جذب نسل زد چندان محبوب نیستند در میان پانزده برند محبوب نسل زد، هیچ برند ایرانی حضور ندارد و برندهای جهانی مانند نایک، اپل، کوکاکولا، سامسونگ و ردبول در صدر قرار دارند. تنها چند برند ایرانی مانند آیسی مانکی، هپیلایف، سان استار در صنعت غذا و بلو بانک در بانکداری، توانستهاند در میان این نسل محبوبیت کسب کنند. این وضعیت، نشاندهنده یک شکاف بزرگ در بازار است که فرصتی بینظیر را برای برندهای جدید و نوآور ایرانی فراهم میآورد.
چالشها و فرصتها در بازار تبلیغات ایران برای نسل زد
چالشها محدودیتهای زیرساختی و تحریمها: دسترسی محدود به ابزارهای جهانی مانند پیپال و آمازون، و فیلترینگ پلتفرمهایی مانند تیکتاک، دیسکورد، واتساپ و اینستاگرام، محیط دیجیتال متفاوتی را در ایران ایجاد کرده است. نسل زد ایرانی، برای دور زدن این محدودیتها از فیلترشکنها و اپلیکیشنهای رمزگذاری شده استفاده میکند. این شرایط، نیاز به راهکارهای خلاقانه برای دسترسی به این مخاطبان را دوچندان میکند.
شرایط اقتصادی و تورم: قدرت خرید پایینتر و بیثباتی اقتصادی، قیمت را به مهمترین عامل برای مصرفکنندگان ایرانی تبدیل کرده است. نسل زد در سطح جهانی نیز به دلیل زندگی «حقوق به حقوق»، به شدت به ارزش در برابر پول و تخفیفها حساس است.
بیاعتمادی و تردید نسبت به برندها: نسل زد در ابتدا نسبت به برندهای جدید یا خارجی تردید دارد و اعتماد آنها باید به تدریج کسب شود. آنها به اعتبار برند توجه زیادی میکنند و سابقه یا شهرت برند، لزوماً برایشان جذاب نیست، بلکه گاهی اوقات حتی نقش دافعه دارد.
فقدان برندهای تخصصی ایرانی: با وجود گردش مالی مستقیم ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی و تأثیر غیرمستقیم بیش از ۸۰۰ هزار میلیارد تومانی نسل زد بر اقتصاد ایران، هیچ برند تخصصی برای این نسل در کشور شکل نگرفته است. این موضوع، یک خلأ بزرگ در بازار تبلیغات ایران محسوب میشود.
بیاعتمادی به رسانههای سنتی: نسل زد ایرانی به رسانههای سنتی اعتماد ندارد و اطلاعات خود را از شبکههای اجتماعی و منابع جایگزین دریافت میکند.
فرصتها جمعیت جوان، تحصیلکرده، و آشنا با فناوری: ایران دارای جمعیت جوان و تحصیلکردهای است که به شدت با فناوری آشنایی دارد. نسل زد، دومین گروه جمعیتی بزرگ در ایران محسوب میشود. این جمعیت، بستری مناسب برای رشد تبلیغات دیجیتال فراهم میکند.
بازار دستنخورده: تأثیر مستقیم و غیرمستقیم نسل زد بر تقاضای کل اقتصاد ایران، یک بازار عظیم و دستنخورده را برای کسبوکارها ایجاد کرده است. این فرصت، به ویژه برای برندهای جدید که میتوانند با رویکردهای تازه اعتماد این نسل را جلب کنند، بسیار بزرگ است.
رشد تجارت اجتماعی: یک سوم خریدهای آنلاین در ایران توسط نسل زد انجام میشود، در حالی که این میزان برای نسل پیشین کمتر از پنج درصد است. این آمار، نشاندهنده رشد سریع تجارت اجتماعی و پتانسیل بالای آن برای برندها است.
فرهنگ دیجیتال بومی: استفاده گسترده از اینستاگرام و تلگرام به عنوان موتورهای جستوجوی غیررسمی، یک فرهنگ دیجیتال بومی را شکل داده است که برندها میتوانند از آن بهرهبرداری کنند.
ابتکارات هوش مصنوعی و مهارتهای دیجیتال: برنامههای ملی مانند «ایران دیجیتال» که به آموزش هوش مصنوعی و مهارتهای دیجیتال به دانشآموزان میپردازد، نشاندهنده آمادگی این نسل برای تعامل با فناوریهای پیشرفتهتر در آینده است.
مدلهای پرداخت نوین: مدلهای «اکنون بخر، بعداً بپرداز» در میان جوانان ایرانی رو به افزایش است و نشاندهنده تمایل این نسل به انعطافپذیری مالی است.
آینده تبلیغات برای نسل زد در ایران: روندهای پیشرو
آینده تبلیغات برای نسل زد در ایران، در گرو درک و بهکارگیری روندهای نوظهور فناوری و تغییرات در ارزشهای این نسل قرار دارد.
هوش مصنوعی و تجربههای شخصیسازی شده: هوش مصنوعی میتواند با ارائه محتوای شخصیسازی شده و مرتبط، به مقابله با بازه توجه کوتاه نسل زد کمک کند. پلتفرمهای تعاملی و بازیگونه که با هوش مصنوعی تقویت میشوند، میتوانند تجربههای جذاب و پاداشمحور ایجاد کنند. این نسل، به سرعت فناوریهای جدید را میپذیرد و برندهایی که نوآوری و آزمایش را در تلاشهای بازاریابی خود به کار میگیرند، موفقتر خواهند بود.
اصالت، ارزشها و مسئولیتپذیری اجتماعی: اهمیت اصالت و شفافیت در ارتباطات برند، بیش از پیش پررنگ خواهد شد. نسل زد، به برندهایی اعتماد میکند که تعهد واقعی به ایجاد تأثیر مثبت بر جامعه نشان دهند و صرفاً به شعار دادن اکتفا نکنند. این به معنای ادغام اصول زیستمحیطی، اجتماعی، و حکمرانی (ESG) در برنامههای وفاداری مشتری و نشان دادن اقدامات واقعی است.
موبایلمحوری و محتوای ویدیویی کوتاه: با توجه به اینکه تلفن هوشمند بخش جداییناپذیری از زندگی نسل زد است، رویکرد موبایلمحور در تبلیغات همچنان غالب خواهد بود. محتوای ویدیویی کوتاه، جذاب، و قابل اشتراکگذاری، از جمله ریلزها، میمها، و استوریها، برای جلب توجه این نسل ضروری است. برندها باید از محتوای بیش از حد صیقلی پرهیز کرده و بر نمایش افراد واقعی و داستانهای اصیل تمرکز کنند.
محتوای تولید شده توسط کاربر و اینفلوئنسر مارکتینگ: محتوای تولید شده توسط کاربر (UGC) و همکاری با اینفلوئنسرها، به ویژه اینفلوئنسرهای خُرد و نانو، همچنان از مؤثرترین استراتژیها برای جذب نسل زد خواهد بود. اینفلوئنسرهایی که با ارزشهای برند همسو هستند و ارتباطی معتبر با مخاطبان خود برقرار میکنند، میتوانند اعتماد و وفاداری این نسل را جلب کنند.
بازاریابی تجربی و جامعهمحور: اگرچه بازاریابی تجربی به معنای سنتی آن در ایران کمتر مطرح شده، اما تمایل نسل زد ایرانی به فضاهای دیجیتال به عنوان «پناهگاه» و «خانه» برای همبستگی و به اشتراکگذاری تجربیات، نشاندهنده نیاز به ایجاد تجربههای آنلاین عمیق و جامعهمحور است. برندها میتوانند با ایجاد فضاهایی برای تعامل، همکاری، و مشارکت کاربران، احساس تعلق و ارتباط را در این نسل تقویت کنند.
بومیسازی و داستانسرایی فرهنگی: با توجه به ماهیت خاص فرهنگی و اجتماعی نسل زد در ایران، بومیسازی محتوا و داستانسرایی با الهام از سنتها، نوستالژی، و روایتهای فرهنگی ایرانی، تأثیر عمیقی بر مخاطبان خواهد داشت. برندها باید پیامهای خود را با حساسیت فرهنگی تنظیم کنند تا با واقعیتهای این نسل همخوانی داشته باشد.
نتیجهگیری: ساختن ارتباطی پایدار و معنادار با نسل زد
نسل زد در ایران، با ویژگیهای منحصربهفرد خود، از جمله بومی بودن دیجیتال، آگاهی اجتماعی بالا، پرسشگری، و تمایل به اصالت، یک نیروی محرکه قدرتمند در بازار و جامعه به شمار میآید. این نسل، با وجود چالشهای اقتصادی و محدودیتهای دیجیتال، از طریق شبکههای اجتماعی و فناوریهای نوین، به دنبال ارتباطات معنادار و تجربههای اصیل است.
برای برقراری ارتباطی پایدار و معنادار با نسل زد در ایران، کسبوکارها باید از رویکردهای سنتی فاصله گرفته و استراتژیهای خود را بر پایه اصول زیر بنا نهند:
- اصالت و شفافیت را در اولویت قرار دهید: هرگونه تلاش برای پنهانکاری یا عدم صداقت به سرعت توسط این نسل شناسایی و رد میشود. برندها باید ارزشها و اقدامات خود را به صورت شفاف و واقعی نشان دهند.
- به ارزشهای اجتماعی و مسئولیتپذیری اهمیت دهید: نسل زد به برندهایی که به مسائل اجتماعی و زیستمحیطی اهمیت میدهند و در این زمینه اقدامات عملی انجام میدهند، وفاداری بیشتری نشان میدهد.
- محتوای تعاملی، کوتاه، و بصری تولید کنید: با توجه به بازه توجه کوتاه و ترجیح این نسل به محتوای ویدیویی، تولید محتوای جذاب، سریع، و تعاملی که از طریق اینفلوئنسرهای معتبر و محتوای تولید شده توسط کاربر تقویت شود، ضروری است.
- بر پلتفرمهای دیجیتال فعال نسل زد تمرکز کنید: اینستاگرام، تلگرام، و یوتیوب، پلتفرمهای اصلی برای کشف و تعامل با این نسل در ایران هستند. حضور مؤثر و استراتژیک در این فضاها، از جمله استفاده از آنها به عنوان موتور جستوجو، اهمیت حیاتی دارد.
- تجربههای شخصیسازی شده و جامعهمحور ارائه دهید: نسل زد به دنبال تجربههایی است که با آنها ارتباط شخصی برقرار کند و احساس کند بخشی از یک جامعه یا داستان بزرگتر است. گیمیفیکیشن و فرصتهای مشارکت، میتواند این حس را تقویت کند.
- به بومیسازی و حساسیت فرهنگی توجه کنید: با وجود جهانی بودن این نسل، در ایران باید محتوا و پیامها با ظرافتهای فرهنگی و اجتماعی بومی همسو شوند تا ارتباط عمیقتری برقرار شود.
- از فرصتهای بازار دستنخورده بهرهبرداری کنید: فقدان برندهای تخصصی ایرانی برای نسل زد، فرصتی طلایی برای کارآفرینان و کسبوکارهای داخلی است تا با درک عمیق نیازها و سلیقههای این نسل، محصولات و خدمات نوینی را ارائه دهند.
با درک این نکات و سرمایهگذاری بر خلاقیت و نوآوری در رویکردهای تبلیغاتی، میتوان پلی مستحکم میان برندها و نسل زد ایرانی ایجاد کرد و به رشد و موفقیت پایدار در این بازار پویا دست یافت.